Orthodox Reflections

Click here to read the Greek language version of this article.

 “Lord, Jesus Christ, Son of God, have mercy on me a sinner”

The “Jesus Prayer,” loved and practiced by many, misunderstood and discouraged by others, has been widely taught and discussed throughout the history of the Orthodox Church. The Orthodox Church has a great many beautiful and important prayers for numerous needs and occasions. However, the Jesus Prayer, often repeated continually, has gained high esteem by many saints and spiritual fathers as a way of learning to “pray without ceasing,” a practice which cleanses and opens up, first the mind and then the heart. Those who diligently practice the Prayer first acquire the Prayer of the Mind or the Noetic Prayer (Νοερά Προσευχή) and then the Prayer of the Heart (Καρδιακή Προσευχή). The Prayer of the Heart is considered to be the Unceasing Prayer that the Apostle Paul advocates in the New Testament, when he says “pray without ceasing.” (1 Thessalonians 5:17)

According to Wikipedia, the origin of the Jesus Prayer is probably the Egyptian desert, which was settled in the 5^th century by the monastic Desert Fathers (such as St. Anthony the Great) and Desert Mothers (such as Saints Syncletica and Theodora of Alexandria). A formula similar to the standard form of the Jesus Prayer is found in a letter written by Saint John Chrysostom (347 – 407 AD). This letter speaks of “Lord Jesus Christ, son of God, have mercy” and “Lord Jesus Christ, son of God, have mercy on us” being used as ceaseless prayer.

Possibly the earliest explicit reference to the Jesus Prayer in today’s fuller form, can be found in Discourse on Abba Philimon from the Philokalia.  Philimon, who lived around 600 AD, cited, “Lord Jesus Christ, Son of God, have mercy upon me.”

Why, of all the prayers known to us, has the Jesus Prayer entered our Holy Tradition as the unceasing Prayer of the Heart; and why not the prayer “I thank you, I glorify you, lord, have mercy on me,” which was recently innovated and recommended by Archbishop Sotirios on January 24, 2021?  What is the difference between these two prayers?

First, Saint Theophan regarded the Jesus Prayer stronger than all other prayers by virtue of the power of the Holy Name of Jesus. When Jesus asked his disciples, “Who do men say that I am?” He got several answers from them, including John the Baptist, Elijah and one of the prophets. However, when He asked, “but whom do you say that I am?” Simon Peter jumped up with “You are the Messiah, the Son of the Living God.” Then Jesus replied, “Blessed are you Simon…for this was not revealed to you by flesh and blood but by My Father in Heaven.” (Matthew 16:13-18) “(For)…no one can say Jesus is Lord, except by the Holy Spirit.” (1 Corinthians 12:3)

By this we see that the Holy Spirit, the third Person of the Holy Trinity, speaks through us when we confess Jesus as the Messiah, and as the Son of the Living God, for the Son is the second Person of the Holy Trinity (i.e. God, Himself), and not some dead (false) god, for there are many false gods that people worship and refer to as “lord.” Therefore, when we say Lord (i.e. God), Jesus Christ (the anointed one), Son of God…” we are witnessing that Jesus is the Messiah (the anointed one) and God. The name of Jesus in the proper context carries so much power, that the Desert Fathers and Mothers who were sorely tempted by the demons in the wilderness used this prayer to strengthen themselves in their spiritual struggles against the dark forces of Satan. We, too, as we live our lives in the spiritual wilderness of today’s world, can use the Jesus prayer to protect ourselves from the daily temptations of the evil one.

“I thank you, I glorify you, lord, have mercy on me,” is a prayer which does not mention the name of Jesus, the Saviour of the world, nor does it acknowledge Him as God. It is, therefore, a weak prayer with which to do battle with demons who tremble at the name of Jesus.

Second, the Jesus Prayer actually dates back even further than Wikipedia indicates, for it is not a mere or random invention of the 5^th century Elders (Γεροντάδες) of our Church. As we see below, it originates as far back as the first century, for it combines three Bible verses found in Holy Scripture:

(i)  The Christological hymn of St. Paul: “…being in the form of God, He (Jesus) thought it not robbery to be equal with God, but made Himself of no reputation, and took upon Himself the form of a servant, and was made in the likeness of men; and…as a man, He humbled himself, and became obedient unto death, even the death of the cross. For this reason, God has highly exalted Him, and given Him a name which is above every name, that at the name of Jesus every knee should bow, of things in heaven, and things in earth, and things under the earth; and that every tongue should confess that Jesus Christ is Lord, to the glory of God the Father.” (Phillipians 2:6-11)

(ii)  The Annunciation: “And the angel said…fear not, Mary, for you have found favour with God; and behold, you will conceive in your womb and bring forth a son and shall call his name Jesus. He shall be great and shall be called the Son of the Highest; and the Lord God shall give to him the throne of his father David; and he shall reign…for ever; and of His kingdom there shall be no end…The Holy Ghost shall come upon you, and the power of the Highest shall overshadow you. Therefore, that Holy Thing which shall be born of you shall be called the Son of God.” (Luke 1:30-35)

(iii)  The Parable of the Pharisee and the Publican (sinful tax collector) spoken by Jesus, Himself: “To some who were confident of their own righteousness and looked down on everyone else, Jesus told this parable: “Two men went up to the temple to pray, one a Pharisee and the other a tax collector. The Pharisee stood by himself and prayed: ‘God, I thank you that I am not like other people – robbers, evildoers, adulterers – or even like this tax collector.  I fast twice a week and give a tenth of all I get.’ “But the tax collector stood at a distance. He would not even look up to heaven, but beat his breast and said, ‘God, have mercy on me, a sinner.’ “I tell you that this man, rather than the other, went home justified before God. For all those who exalt themselves will be humbled, and those who humble themselves will be exalted.” (Luke 18:9-14)

Here we see that Jesus, Himself, teaches the Jesus Prayer and He completes it with the words, “a sinner.” Notice Jesus does not correct the prayer of the tax collector. He does not say the tax collector should have said “I thank you, I glorify you, lord have mercy on me.” Instead, He says the tax collector went home justified; whereas the Pharisee, who did thank God, but did so, proudly boasting of his good works, was not justified. This means that the Jesus Prayer has not only great power against demons because of the name of Jesus, but also the power to save us from sin because of the great humility and repentance found in the words of confession, “have mercy on me, a sinner.”

Third, there are many other Biblical references in which Jesus, Himself, endorses the Jesus Prayer. Consider the cleansing of the ten lepers. “… as Jesus entered a certain village, there met Him ten lepers, who stood afar off. And they lifted up their voices and said, “Jesus, Master, have mercy on us!” (Luke 17:12-13) Note how they called him by his name, Jesus. They also said Master, meaning Lord or God. They approached Him for the miracle because they first acknowledged that Jesus is God. This was their public declaration of faith. Jesus healed them all of their leprosy and note that He did not correct the way they addressed Him. He did not say, “No, don’t say, ‘Jesus, Master, have mercy on us,’ but rather say, ‘We thank you, we glorify you, lord have mercy on us’, because that is more correct.” He did not say that at all! He healed them straightaway, but He did expect them all to thank God after they were healed.

Consider also the blind man who was begging by the roadside near Jericho. When he heard that Jesus was passing by, he called out, “Jesus, Son of David, have mercy on me!” Those who led the way rebuked him and told him to be quiet, but he shouted all the more, “Son of David, have mercy on me!” Jesus stopped and asked him, “What do you want Me to do for you?” “Lord, I want to see,”… Jesus said to him, “Receive your sight; your faith has healed you.” Immediately he received his sight and followed Jesus, praising God.” (Luke 18:35-43)

Note that Jesus did not correct the blind man who called out to Him in this manner, and also called Him Son of David, which, according to Old Testament prophecy, is the Messiah (the anointed Christ). The blind man did not call Jesus, ‘son of Joseph’ as had some others, who did not believe He was the Messiah. “Then they scoffed, isn’t this the carpenter’s son?…and they took offense at Him.” (Matthew 13:54-58) Instead, the blind man called Him “Son of David.” Despite being blind and unable to read, even the blind man knew that “Son of David” is a Messianic title which originates in the Old Testament, because God promised King David that one of his descendants would rule forever. Jesus was born in Bethlehem, the City of David, and according to his earthly genealogy and Mosaic Law, He was understood as the son of Joseph, the carpenter, whose ancestor was King David. In Matthew’s Gospel, there are six instances where Jesus is called “Son of David.”

There are many more Biblical references which name Jesus and confirm His Divinity. Let us examine some of these:

(i)   As soon as Nathaniel, the Disciple, met Jesus, he cried out, “Rabbi, you are the Son of God! You are the King of Israel!” (John 1:49) and Jesus did not correct him, because there was nothing to correct.

(ii)   St. Paul, the Apostle to the Nations, writes: “And there is salvation in no one else, for there is no other name under heaven given among men by which we must be saved.” (Acts 4:12) “For the wages of sin is death, but the free gift of God is eternal life in Christ Jesus our Lord.” (Romans 6:23) “Because, if you confess with your mouth that Jesus is Lord and believe in your heart that God raised him from the dead, you will be saved.” (Romans 10:9) “And whatever you do, in word or deed, do everything in the name of the Lord Jesus, giving thanks to God the Father through Him.” (Colossians 3:17)

(iii)   St. Peter, the Apostle, said to the lame beggar, “I have no silver and gold, but what I do have I give to you. In the name of Jesus Christ of Nazareth, rise up and walk!” (Acts 3:6)

(iv)   The Evangelists write: “The seventy-two returned with joy, saying, ‘Lord (Jesus), even the demons are subject to us in your name!’” (Luke 10:17) “And whenever the unclean spirits saw him (Jesus), they fell down before him and cried out, ‘You are the Son of God.’” (Mark 3:11) Also, “…a man with an unclean spirit…cried out, “What have You to do with us, Jesus of Nazareth? Have you come to destroy us? I know who you are – the Holy One of God.” But Jesus rebuked him, saying, “Be silent, and come out of him!…” (Mark 1:21-28)

(v)   Jesus, Himself, said: (i) “Truly, truly, I say to you, before Abraham was, I am.” (John 8:58) thereby affirming that He is the Second Person of the Holy Trinity, the triune God, Who existed before time began. (ii) He also promised, “Whatever you ask in my name, this I will do, that the Father may be glorified in the Son.” (John 14:13) (iii) He likewise prophesied, “And these signs will accompany those who believe: in my name they will cast out demons; they will speak in new tongues; they will pick up snakes with their hands; and when they drink deadly poison it will not hurt them at all; they will place their hands on sick people, and they will get well.” (Mark 16:17-18)

Therefore, dear reader, not only is the Jesus Prayer correct, but there are no other words which can substitute for the divinely inspired words, “Lord, Jesus Christ, Son of God, have mercy on me a sinner.” With these words, we confess our faith that Jesus is the Master of all (Lord); that He is the anointed Messiah (Christ) who came to redeem the world from sin; that He is begotten of the father (Son of God) and is therefore of the same essence as the Father, meaning Divine. Furthermore, by uttering His human name, Jesus, we also acknowledge His dual nature as God and Man, or the God-Man, who was born of the Virgin Mary so that he could live, suffer and die like a man, to save mankind. As the only perfect and sinless human, He became High Priest for us, offering Himself on the cross as the ultimate sacrifice to make atonement for our sins and re-unite us with the Father. He alone became the Offerοr and the Offering. All of this was accomplished by none other than Jesus.

“Jesus Christ the faithful witness, (is) the firstborn of the dead, and the ruler of kings on earth. (He) has freed us from our sins by His blood.” (Revelation 1:5) “For there is one God, and there is one Mediator between God and men, the man Christ Jesus.” (1 Timothy 2:5) “Since then we have a great High Priest who has passed through the heavens, Jesus, the Son of God, let us hold fast our confession.” (Hebrews 4:14)

Our confession is the Jesus Prayer, which is supported by reams of Holy Scripture, contains volumes of Orthodox theology and great power. It was not just any “lord,” not Mohammad, not Allah, not Buddha, not Brahma, or any other deity who died for us and shattered the gates of Hell. Only the crucified Lord Jesus destroyed the power of Sin and Death and Satan’s hold on mankind. This is why the demons tremble at the name of Jesus. This is why the elders (Γεροντάδες) of our Holy Orthodox Church ceaselessly pray the Jesus Prayer – to ward off demonic temptations and spiritual attacks, by exercising humility and ceaselessly calling on the name of Jesus.

To remove the name of Jesus, keeping only the unassigned word “lord,” enables several threats to erode our Orthodox faith and identity and to jeopardize our salvation:

First, the newly innovated prayer advances pagan and polytheistic Ecumenism, which for years, has been focusing only on “common ground” to promote a type of “love” that ignores differences and Truth. “I thank you, I glorify you, lord, have mercy on me,” is a non-denominational prayer that can be comfortably spoken by any Jain, any Jew, any Hindu, any Sikh, any Zoroastrian, any Muslim, even any idol or Luciferian worshipper. This prayer is not only un-Orthodox, it is even un-Christian.

Second, removing the name of Jesus replaces a Confession of Faith with a Denial of Faith. Are we suddenly afraid or ashamed to identify as Christians by saying the name of Jesus? A denial of faith threatens our salvation! Jesus said, “…whosoever shall confess Me before men, him will I confess also before My Father which is in Heaven.  But whosoever shall deny Me before men, him will I also deny before My Father which is in Heaven.” (Matthew 10:33-34)

Third, by removing the name of Jesus, thousands of years of sacred prophecies, Biblical teachings and Patristic dogma become discounted and overturned, arbitrarily and for no good reason. This is unacceptable if we wish to maintain an Orthodox identity. On judgment day, when everyone rises from the dead, including all those who lived before us, it will be difficult to justify in the presence of God and His martyrs, any disobedience to the words of St. Paul, “Do not get carried away by various and strange teachings,” (Hebrews 13:9) even if the strange teachings came from someone that has the title of a bishop. Let us not forget that historically, the majority of heresies battled by the Orthodox Church, came from wayward bishops!

The more one utters the proposed innovated prayer, instead of the Jesus Prayer, the further away one drifts from Jesus, the Orthodox ethos and ecclesial consciousness, and the closer one draws towards heresy. “For such men are false apostles, deceitful workmen, disguising themselves as apostles of Christ. And no wonder, for even Satan disguises himself as an angel of light…Their end will correspond to their deeds.” (2 Corinthians 11:13-15)

I hope and pray that the innovated prayer was an unintended error in judgment on the part of his Eminence Sotirios, and not another assault against those who adhere to Patristic Holy Orthodox Tradition. Those who are not interested in Orthodox Tradition are free to leave and join other jurisdictions anytime they wish; but we, the faithful, will not follow them…

Lord, Jesus Christ, Son of God, have mercy on me a sinner!

 Demetrios Georgiou – member, Greek Orthodox Archdiocese of Canada

Πως και Γιατí η ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού ελέησòν με τον αμαρτωλό»?

Η «Ευχή», αγαπητή και συνηθισμένη απο πολλούς, αλλά παρεξηγημένη και προς αποφυγή απο αλλους, έχει διδαχθεί και συζητηθεί ευρέως σε όλη την διάρκεια της ιστορίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας.  Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει πολλαπλές σημαντικές και όμορφες προσευχές που αρμόζουν σε αναρίθμητες ανάγκες και περιστάσεις.  Πάντως, η «Ευχή», συχνά και συνεχώς επαναλαμβανομένη, εχει αποκτίσει υψηλό κύρος από πολλούς αγίους και πνευματικούς πατέρες ως ένας τρόπος εκμάθησης της «αδιάλειπτης προσευχής», μία πράξη η οποία πρώτα καθαρίζει και διανοίγει τον νου, και κατόπιν την καρδιά.  Όσοι ασκούν με επιμέλεια την Ευχή πρώτα αποκτούν την Νοερά Προσευχή, και μετέπειτα την Καρδιακή Προσευχή.  Η Καρδιακή Προσευχή φέρεται να ειναι η «αδιάλειπτη προσευχή» που παροτρύνει ο Απόστολος Παύλος στην Καινή Διαθήκη, όταν λέει «αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (1 Θεσ. 5,17).

Κατά την Wikipedia, οι ρίζες της Ευχής πιθανολογούνται στην έρημο της Αιγύπτου, στην οποία εγκαταστάθηκαν τον 5^ο αιώνα οι ερημίτες-μοναχοί Πατέρες της Ερήμου (όπως ο Μέγας Αντώνιος), και οι Μητέρες της Ερήμου (όπως οι αγίες Συγκλητική και Θεοδώρα Αλεξανδρείας).  Σε μιά επιστολή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (347-407 μ.Χ.) βρίσκεται μια σύνταξη με ομοιότητες προς την συνηθισμένη μορφή της Ευχής.  Αυτή η επιστολή αναφέρει το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού Ελέησον», και το «Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ Θεού ελέησον ημάς» ως αδιάλειπτη προσευχή.

Ίσως η αρχαιότερη επίσημη αναφορά στην Ευχή με την σημερινή της ολοκληρωμένη μορφή να βρίσκεται στον Λόγο περί του αββά Φιλήμονος, (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, Τόμος Β’).  Ο Φιλήμων, ο οποίος έζησε κατα το 600 μ.Χ. ανέφερε το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με».

Γιατί άραγε εντάχθηκε η Ευχή στην Αγία μας Παράδοση, μεταξύ όλων των γνωστών μας προσευχών, ως η αδιάλειπτη Καρδιακή Προσευχή, και όχι η προσευχή που προσφάτως επινόησε και πρότεινε ο Αρχιεπίσκοπος Σωτήριος στις 24.1.2021 – «Σε ευχαριστώ, Σε δοξάζω Κύριε, ελέησόν με»; Ποία η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών προσευχών;

Κατ’αρχήν, ο Άγιος Θεοφάνης ο αναχωριτής θεωρούσε την Ευχή ως ισχυρότερη απο τις υπόλοιπες προσευχές λόγω της δυνάμεως του Αγίου Ονόματος του Ιησού.  Όταν ο Ιησούς ρώτησε τους μαθητές Του «Ποιός λένε οι άνθρωποι οτι είναι ο Υιός του ανθρώπου;» έλαβε διάφορες απαντήσεις από αυτούς, συμπεριλαμβανομένων του Ιωάννου του Βαπτιστού, του Προφήτη Ηλία, του Προφήτη Ιερεμία, και ενός άλλου προφήτη.  Όμως όταν τους ρώτησε «Εσείς όμως ποιός λέτε ότι είμαι;» ο Σίμωνας Πέτρος έσπευσε με το «Εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος.»  Τότε ο Ιησούς απάντησε «Μακάριος ει Σίμωνδιότι αυτό δεν σου το απεκάλυψαν η σάρκα και το αίμα, αλλά ο Πατέρας μου στους ουρανούς» (Ματ. 16,13-18).  «Διότι…κανείς δεν μπορεί να πει ότι ο Ιησούς είναι Κύριος, παρά μόνο με το Άγιο Πνεύμα» (1 Κορ. 12-3).

Έτσι βλέπουμε ότι το Άγιο Πνεύμα, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ομιλεί διαμέσω μας όταν ομολογούμε τον Ιησού ως Χριστό και ως τον Υιό του ζώντος Θεού, επειδή ο Υιός είναι το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος (δηλ. ο Θεός ο Ίδιος), και όχι κάποιος νεκρός (ψεύτικος) θεός, διότι υπάρχουν πολλοί ψευτο-θεοί τους οποίους άνθρωποι λατρεύουν και αποκαλούν «κύριο».  Έτσι λοιπόν, όταν λεμε «Κύριε (δηλ. Θεέ) Ιησού Χριστέ (εκείνος που φέρει το χρίσμα), Υιέ Θεού…» μαρτυρούμε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός (ο φέρων το χρίσμα) και Θεός. Πλαισιομένο σωστά, το όνομα του Ιησού φέρει τόση ισχύ, ώστε οι Πατέρες και Μητέρες της ερήμου, δεινά πειραζόμενοι από τα δαιμόνια, χρησιμοποιούσαν αυτή την Ευχή για να ενισχυθούν στους πνευματικούς τους αγώνες εναντίον των σκοτεινών δυνάμεων του Σατανά.  Και εμείς λοιπόν, βιώνοντας την ζωή μας στην πνευματική έρημο του σημερινού κόσμου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την Ευχή για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας απο τους καθημερινούς πειρασμούς του πονηρού.

Το «Σε ευχαριστώ, Σε δοξάζω, Κύριε ελέησόν με» είναι μια προσευχή η οποία ΔΕΝ αναφέρει το όνομα του Ιησού, του Σωτήρα του κόσμου, αλλά και ούτε Τον αναγνωρίζει ως Θεό.  Άρα, αποτελεί μία αποδυναμωμένη προσευχή για μια μάχη με τους δαίμονες οι οποίοι τρέμουν στο άκουσμα του ονόματος του Ιησού.

Δεύτερον, η Ευχή χρονολογείται ακόμα νωρίτερα από την εποχή που επισημαίνει η Wikipedia, διότι δεν πρόκειται για μια απλή η τυχαία εφεύρεση των εκκλησιαστικών μας Γερόντων του 5^ου αιώνα.  Όπως παρατηρούμε παρακάτω, η προέλευσή της χρονολογείται και από τον 1^ο αιώνα, διότι συνδυάζει τρία ρητά της Αγίας Γραφής:

α) Τον Χριστολογικό Ύμνο του Αποστόλου Παύλου:  «…ο Οποίος (Ιησούς) υπάρχων σε μορφή Θεού, δεν θεώρησε το ότι ήταν ίσος με τον Θεό σαν κάτι προς αρπαγμό (κλοπή), αλλά εκένωσε τον εαυτόν Του, έλαβε μορφή δούλου, και έγινε όμοιος προς τους ανθρώπους.  Και βρισκόμενος σε μορφή ανθρώπου,  εταπείνωσε τον εαυτόν Του, γενόμενος υπάκουος μέχρι θανάτου, και μάλιστα θανάτου σταυρικού.  Για αυτό ο Θεός Τον υπερύψωσε, και Του χάρισε το υψηλότερο Όνομα από όλα τα ονόματα, για να κάμψει κάθε γόνατο στο όνομα του Ιησού, στον ουρανό, στην γη και στα καταχθόνια (υπό της γης),  και κάθε γλώσσα να ομολογήσει οτι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος εις δόξαν του Θεού Πατρός.» (Φιλ. 2,6-11)

β) Τον Ευαγγελισμό:  «..και της είπε ο άγγελος, μη φοβάσαι Μαριάμ. Διότι βρήκες χάρη από τον Θεό. Και δες, θα συλλάβεις στην κοιλία σου, και θα τέξεις υιό, και θα καλέσεις το όνομά του Ιησού.  Αυτός θα γίνει μέγας, και θα αποκαλεσθεί Υιός του Υψίστου, και θα του δώσει ο Κύριος ο Θεός τον θρόνο του Δαυίδ, του πατέρα Του, και θα βασιλεύσει…για πάντα, και η βασιλεία Του δεν θα έχει τέλος ποτέ…Το Άγιο Πνεύμα θα επέλθει έπανω σου, και η Δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει.  Για αυτό, θα αποκαλείται Υιός του Θεού το άγιο [τέκνο] που θα γεννηθεί.» (Λκ. 1,30-35)

γ) Την Παραβολή του Τελώνου (αμαρτωλού φοροεισπράκτορα)  και Φαρισαίου αφηγημένη απο τον Ιησού τον Ίδιο: «και είπε την εξής παραβολή για κάποιους οι οποίοι είχαν την πεποίθηση ότι ήσαν δίκαιοι ενώ εξουθενούσαν τους υπολοίπους…Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ιερό να προσευχηθούν, ο ένας Φαρισαίος, και ο άλλος τελώνης.  Ο Φαρισαίος στέκοντας όρθιος, προσευχόταν στον εαυτό του (προς εαυτόν) τα ακόλουθα: Σε ευχαριστώ Θεέ, ότι δεν είμαι σαν τους λοιπούς ανθρώπους – άρπαγες, άδικοι, μοιχοί – η ακόμη σαν αυτόν εδώ τον τελώνη.  Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, αποδεκατώ τα πάντα όσα αποκτώ.  Ο δε τελώνης, στεκόμενος μακρυά, ούτε τα μάτια του δεν ήθελε να σηκώσει προς τον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του λέγοντας: Ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ (Ο Θεός δείξε μου έλεος [ελέησόν με], εμένα τον αμαρτωλό). Σας λέω οτί αυτός (ο τελώνης) επέστρεψε στο σπίτι του δικαιωμένος, και όχι εκείνος (ο Φαρισαίος).  Ότι όποιος υψώνει τον εαυτόν του θα ταπεινωθεί, και όποιος ταπεινώνεται θα υψωθεί.» (Λκ. 18,9-14)

Σε αυτό το σημείο βλέπουμε ότι ο Ίδιος ο Ιησούς διδάσκει την Ευχή, και την συμπληρώνει με τις λέξεις «τω αμαρτωλώ». Παρατηρήστε οτι ο Ιησούς δεν διορθώνει την προσευχή του τελώνου.  Δεν λέει ότι ο τελώνης θα έπρεπε να πει «Σε ευχαριστώ, Σε δοξάζω, Κύριε ελέησόν με».  Αντιθέτως, μας λέει οτι ο τελώνης επέστρεψε στο σπίτι του δικαιωμένος, και ο δε Φαρισαίος, ο οποίος όντως ευχαρίστησε τον Θεό, αλλά με έναν υπερήφανο τρόπο, καυχόμενος για τις καλές του πράξεις, ΔΕΝ δικαιώθηκε. Αυτό σημαίνει ότι η Ευχή δεν περιορίζεται στο να έχει μεγάλη δύναμη εναντίον των δαιμόνων λόγω του ονόματος του Ιησού, αλλά επίσης έχει την δύναμη να μας γλυτώσει από την αμαρτία επειδή τα λόγια ομολογίας «ελέησόν με τον αμαρτωλό» περιέχουν μεγάλη ταπείνωση και μετάνοια.

Τρίτον, υπάρχουν πολλές άλλες παραπομπές στην Αγία Γραφή στις οποίες ο Ιησούς ο Ίδιος υποστηρίζει την Ευχή. Θυμηθείτε τον καθαρισμό των δέκα λεπρών… «και ερχόμενος σε ένα χωριό, Τον συνάντησαν δέκα λεπροί άνδρες, οι οποίοι στέκονταν από μακρυά, και φώναξαν λέγοντες Ιησού Επιστάτα, ελέησον ημάς.» (Λκ. 17, 12-13).  Παρατηρήστε πως τον αποκαλούν με το όνομά του, Ιησού.  Επίσης τον αποκαλούν Επιστάτη, που σημαινει Κύριος, η Θεός.  Τον πλησιάσανε ζητώντας το θαύμα επειδή πρώτα αναγνωρίσανε ότι ο Ιησούς ειναι Θεός. Αυτή ήταν η δημόσιά τους ομολογία πίστης. Ο Ιησούς τους γιάτρεψε από την λέπρα τους, και παρατηρήστε ότι ΔΕΝ διόρθωσε τον τρόπο με τον οποίο Τον απεκάλεσαν. Δεν τους είπε «Όχι, μην λέτε το Ιησού Επιστάτα, ελέησον ημάς, αλλά καλύτερα πείτε το Σε ευχαριστούμε, Σε δοξάζουμε, Κύριε ελέησον ημάς, επειδή αυτό είναι το πιο σωστό..». Δεν το είπε αυτό καθόλου! Τους ίασε αμέσως, αλλά είχε βεβαίως την προσδοκία ότι θα ευχαριστούσαν τον Θεό έπειτα απο την ίασή τους.

Σκεφτείτε και τον τυφλό ο οποίος ζητιάνευε παράπλευρα του δρόμου κοντά στην Ιεριχώ.  Όταν άκουσε ότι ο Ιησούς περνούσε, φώναξε «Ιησού, Υιέ Δαυίδ, ελέησόν με. Και εκείνοι που προηγούνταν τον επετιμούσαν να σιωπήσει, αλλά εκείνος πιό  πολύ φώναζε Υιέ Δαυίδ, ελέησόν με.» Ο Ιησούς σταμάτησε και τον ρώτησε «Τι θέλεις να κάνω για εσένα; Κύριε, να δω το φως μου (να αναβλέψω). Και ο Κύριος του είπε Ανάβλεψε!  Η πίστη σου σε έσωσε.  Και αμέσως ανέβλεψε, και ακολούθησε τον Ιησού, δοξάζοντας τον Θεό.» (Λκ. 18, 35-43)

Παρατηρούμε ότι ο Ιησούς ΔΕΝ διόρθωσε τον τυφλό ο οποίος Του απευθύνθηκε με αυτόν τον τρόπο, αποκαλώντας Τον Υιό του Δαυίδ, ο οποίος κατά τις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης είναι ο Μεσσίας (ο Χριστός).  Ο τυφλός δεν αποκάλεσε τον Ιησού «υιό του Ιωσήφ» όπως κάνανε κάποιοι άλλοι οι οποίοι δεν πιστεύανε ότι ήταν ο Μεσσίας. «δεν είναι αυτός ο γιός του μαραγκού (τέκτονος);» (Ματ. 13,55)… «και σκανδαλίζονταν από Αυτόν»(Ματ. 13,57).  Αντιθέτως, ο τυφλός τον απεκάλεσε «Υιό του Δαυίδ».   Χωρίς να μπορεί να διαβάσει επειδή ήταν τυφλός, ακόμα όμως και εκείνος γνώριζε οτι ο τίτλος «Υιός του Δαυίδ» πρόκειται για περιγραφή του Μεσσία που προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη, επειδή ο Θεός υποσχέθηκε στον Βασιλέα Δαυίδ ότι ένας από τους απογόνους του θα βασίλευε για πάντα.  Ο Ιησούς γεννήθηκε στην Βηθλεέμ, την Πόλη του Δαυίδ, και κατά την επίγεια γενεολογία και τον Μωσαϊκό Νόμο, Τον κατανοούσαν ως τον υιό του Ιωσήφ, του μαραγκού, του οποίου ο πρόγονος ήταν ο Βασιλέας Δαυίδ.  Στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, υπάρχουν έξι περιπτώσεις οπού αναφέρεται ο Ιησούς ως «Υιός του Δαυίδ».

Υπάρχουν αρκετές άλλες παραπομπές στις Γραφές που ονομάζουν τον Ιησού και βεβαιώνουν την Θεότητά Του.  Ας εξετάσουμε μερικές από αυτές:

α) Μόλις συνάντησε τον Ιησού ο Ναθαναήλ ο Μαθητής, ανεφώνησε «Ραββί, Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού, Εσύ είσαι ο Βασιλέας του Ισραήλ!» (Ιω. 1, 49) και ο Ιησούς δεν τον διόρθωσε, διότι δεν υπήρχε τίποτα να διορθώσει.

β) Ο Απόστολος Παύλος, ο Απόστολος των Εθνών γράφει «και δεν υπάρχει σε κανέναν άλλον η σωτηρία, διότι δεν υπάρχει κανένα άλλο όνομα υπό του ουρανού που να έχει δοθεί στους ανθρώπους και δια του οποίου πρέπει να σωθούμε.»(Πρα. 4, 12). «η ανταμοιβή της αμαρτίας είναι ο θάνατος, το δε χάρισμα του Θεού η αιώνια ζωή, εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.» (Ρωμ. 6, 23). «Ότι εάν ομολογήσεις με το στόμα σου τον Ιησού ως Κύριο, και πιστεύσεις με την καρδιά σου οτι ο Θεός τον ανέστησε από τους νεκρούς, θα σωθείς.» (Ρωμ. 10, 9). «Και ό,τι πράξετε, εν λόγω η εν έργω, όλα κάντε τα στο όνομα του Κυρίου Ιησού, ευχαριστούντες τον Θεό δι’Αυτού.» (Κολ. 3, 17).

γ) Ο Απόστολος Πέτρος είπε στον χωλό ζητιάνο, «δεν έχω αργύριο και χρυσάφι, αλλά εκείνο που έχω σου το δίνω.  Στο όνομα του Ιησού Χριστού του Ναζωραίου, σήκω και περπάτα!» (Πρα. 3, 6).

δ) Οι Ευαγγελιστές γράφουν – «Οι εβδομήκοντα-δύο επέστρεψαν με χαρά λέγοντες Κύριε και τα δαιμόνια υποτάσσονται σε έμας εν τω ονόματί Σου.»(Λκ. 10, 17). «Και τα πνεύματα τα ακάθαρτα, όταν τον είδαν, έπεφταν μπροστά του φωνάζοντας και λέγοντας ότι Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού.» (Μαρ. 3,, 11). Επίσης «…ανθρωπος με πνεύμα ακάθαρτο μέσα του…φώναξε Τι έχεις με έμας Ιησού Ναζαρηνέ; Ήλθες να μας καταστρέψεις; Γνωρίζω ποιός Είσαι, ο Αγιος του Θεού. Αλλά ο Ιησούς τον επετίμησε λέγοντας, φιμώσου, και βγες από αυτόν!» (Μαρ. 1, 21-28)

ε) Ο Ίδιος ο Ιησούς είπε: 1) «Αμήν λέγω υμίν, ότι πριν γεννηθεί ο Αβραάμ, υπάρχω Εγώ.» (Ιω. 8, 58) καθορίζοντας έτσι οτι εΙναι το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τρίαδος, του Τριάδικου Θεού, ο Οποίος υπήρχε και πριν αρχίσει ο χρόνος.  2) Υποσχέθηκε επίσης «και ό,τι αν ζητήσετε στο όνομά μου, θα το κάνω για να δοξασθεί ο Πατέρας μέσω του Υιού.» (Ιω. 14, 13) …3) Επίσης προφήτευσε «σημεία θα ακολουθήσουν εκείνους που έχουν πιστεύσει. Θα εκβάλλουν δαιμόνια στο όνομά μου, νέες γλώσσες θα μίλουν, και φίδια θα κρατούν στα χέρια τους, και ό,τι θανάσιμο και να πιούν δεν θα τους βλάψει…θα βάζουν τα χέρια τους επάνω στους αρρώστους, και θα γίνονται καλά.» (Μαρ. 16, 17-18)

Έτσι λοιπόν, αγαπητέ αναγνώστη, όχι μόνο είναι ορθή η Ευχή, αλλά δεν υπάρχουν άλλες λέξεις οι οποίες μπορούν να αντικαταστήσουν τις θεόπνευστες λέξεις «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό». Με αυτά τα λόγια ομολογούμε την πίστη μας ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριος όλων, ότι είναι ο χρισμένος Μεσσίας (Χριστός) που ήρθε να σώσει τον κόσμο άπο την αμαρτία, ότι ειναι εκ του Πατρός γεννηθής (Υιός του Θεού) και κατά συνέπεια ομοούσιος με τον Πατέρα, δηλαδή Θεϊκός. Εν συνεχεία, με το να λέμε το ανθρώπινο όνομά Του, Ιησούς, αναγνωρίζουμε και τις δυό Του φύσεις, ως Θεό και Άνθρωπο, η ως τον Θεάνθρωπο, που ετέχθη από την Παρθένο Μαρία για να ζήσει, να υποφέρει, και να υποστεί τον θάνατο ως άνθρωπος, για να σώσει την ανθρωπότητα.  Ως ο μόνος τέλειος και αναμάρτητος άνθρωπος, έγινε ο Αρχιερέας μας, προσφέροντας τον εαυτόν Του στον σταυρό, ως την έσχατη θυσία για την εξιλέωση των αμαρτιών μας, και για να μας ξαναενώσει με τον Πατέρα.  Ο Ίδιος έγινε και ο Θυσιαστής και η Θυσία. Όλα αυτά δεν κατορθώθηκαν από κανέναν άλλον, εκτός από τον Ιησού.

«…και από Ιησού Χριστού, ο μάρτυς και πιστός, ο πρωτότοκος των νεκρών, και ο άρχων των βασιλέων της γής. Αυτός που …μας λύνει από τις αμαρτίες μας με το Αίμα Του.» (Αποκ. 1, 5)  «Ότι υπάρχει ένας Θεός, και ένας μεσίτης του Θεού» (1 Τιμ. 2, 5) «Επειδή έχουμε μέγα αρχιερέα, που διήλθε τους ουρανούς, τον Ιησού, τον Υιό του Θεού, ας κρατήσουμε την ομολογία μας.» (Εβρ. 4, 14)

Η ομολογία μας ειναι η Ευχή, η οποια υποστηρίζεται απο στοίβες Αγίων Γραφών, η οποία περιέχει τόμους Ορθόδοξης θεολογίας, και μεγάλη δύναμη. Δεν ήταν απλά κάποιος τυχαίος «κύριος», ούτε ο Μωάμεθ, ούτε ο Αλλάχ, ούτε ο Βούδας, ούτε ο Βράχμα, ούτε κάποια άλλη θεότητα η οποία θανατώθηκε για εμάς και έθραυσε τις πύλες του Άδου (της κολάσεως).  Μόνο ο σταυρωθείς Κύριος Ιησούς κατέστρεψε την ισχύ της Αμαρτίας και του Θανάτου, αλλά και το κράτος του Σατανά.  Για αυτό ακριβώς τρέμουν οι δαίμονες με το όνομα Ιησού.  Για αυτό οι Γέροντες της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας αδιαλείπτως προσεύχονται την Ευχή – για να απωθήσουν δαιμονικούς πειρασμούς και πνευματικές επιθέσεις, καλλιεργώντας ταπείνωση και ασταμάτητα καλώντας το όνομα του Ιησού.

Το να εκτοπίσουμε το όνομα του Ιησού, κρατώντας μόνο τον αόριστο όρο «κύριε», ενισχύει αρκετές απειλές που μπορούν εν συνεχεία να φθείρουν την Ορθόδοξή μας πίστη και ταυτότητα, και να θέσουν σε κίνδυνο την σωτηρία μας:

Πρώτον, η νεωτεριστική προσευχή προωθεί τον παγανιστικό και πολυθεϊστικό Οικουμενισμό, ο οποίος για πολλά χρόνια εστιάζει την προσοχή του αποκλειστικά σε «κοινά σημεία», με σκοπό την εξάπλωση ενός είδους «αγάπης» η οποία αγνοεί τις διαφορές και την Αλήθεια.  Το «σε ευχαριστώ, σε δοξάζω, κύριε ελέησόν με» αποτελεί μια ουδέτερη προσευχή η οποία μπορεί με ευκολία να ειπωθεί από οποιονδήποτε Jain, εβραίο, ινδουιστή, ζωροαστρικό, μουσουλμάνο, η και οποιονδήποτε ειδωλολάτρη η εωσφορολάτρη.  Αυτή η προσευχή δεν είναι μόνο ανορθόδοξη, αλλά και μη Χριστιανική.

Δεύτερον, αφαιρόντας το όνομα του Ιησού, καθιστά αντικατάσταση της Ομολογίας Πίστεως με μια Άρνηση Πίστεως. Φοβόμαστε η ντρεπόμαστε ξαφνικά να ταυτοποιούμαστε ως Χριστιανοί με το να λέμε το όνομα του Ιησού;  Η άρνηση της πίστης απειλεί την σωτηρία μας!  Ο Ιησούς είπε «…όποιος Με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους, θα ομολογήσω και Εγώ εκείνον εις τον Πατέρα μου στους ουρανούς. Αλλά όποιος με αρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, και Εγώ θα τον αρνηθώ στον Πατέρα μου στους ουρανούς» (Ματ. 10, 33-34)

Τριτον, με το να αφαιρούμε το όνομα του Ιησού, χιλιάδες χρόνια ιερών προφητειών, Βιβλικών διδασκαλιών, και Πατερικών δογμάτων απαξιώνονται και ανατρέπονται, αυθαίρετα, και χωρίς εύλογη αιτία.  Αυτό είναι απαράδεκτο, εφ’όσον επιθυμούμε να κρατήσουμε μια Ορθόδοξη ταυτότητα.  Στην Δευτέρα Παρουσία, όταν όλοι αναστηθούν, ακόμη και εκείνοι που ζήσαν πριν από εμάς, θα είναι πολύ δύσκολο να δικαιολογήσουμε – παρουσία του Θεού και των μαρτύρων Του – την οποιαδήποτε ανυπακοή στα λόγια του Αποστόλου Παύλου «διδαχαίς ποικίλαις και ξέναις μη παραφέρεσθε» (μην παρασύρεστε με διάφορες διδαχές οι οποίες είναι ξένες [από την Ορθή]) (Εβρ. 13, 9), ακόμη και εάν αυτές οι παράξενες διδασκαλίες προήλθαν από κάποιον με αξίωμα επισκόπου.  Ας μην ξεχνάμε, ότι ιστορικώς, η πλειονότητα των αιρέσεων που καταπολεμήθηκαν από την Ορθόδοξη Εκκλησία προήλθαν απο επίμονους επισκόπους!

Όσο περισότερο κάποιος ψελλίζει την προτεινόμενη νεωτεριστική προσευχή αντί της Ευχής, τόσο και απομακρύνεται εκείνος από τον Ιησού, το Ορθόδοξο ήθος και την εκκλησιαστική συνείδηση, και τόσο πιο πολύ προσεγγίζει την αίρεση, «(διότι) αυτοί είναι ψευαδαπόστολοι, εργάτες δόλιοι, μετασχηματιζόμενοι σε αποστόλους του Χριστού. Και δεν αποτελεί θαύμα αυτό, διότι και ο Σατανάς μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός…και το τέλος αυτών θα είναι κατά τα έργα αυτών..» (2 Κορ. 11, 13-15)

Ελπίζω και προσεύχομαι ότι η νεωτεριστική προσευχή υπήρξε απλά μια στιγμιαία ολίσθηση κρίσεως εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου κ. Σωτηρίου, και όχι μια ακόμη επίθεση εναντίον εκείνων που ακολουθούν την Αγιοπατερική Ορθόδοξη Παράδοση.  Όσοι δεν ενδιαφέρονται για την Ορθόδοξη Παράδοση είναι απολύτως ελεύθεροι να φύγουν και να γίνουν μέλη σε οποιάδηποτε άλλη δικαιοδοσία όποτε το επιθυμήσουν…αλλά εμείς οι πιστοί, ΔΕΝ θα τους ακολουθήσουμε…

Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό!

Δημήτριος Γεωργίου